Antimicrobiële resistentie, ook aangeduid met AMR, is een van de grootste bedreigingen voor de volksgezondheid vandaag en morgen. De feiten leren ons bovendien dat er een overdracht van resistente bacteriën plaatsvindt tussen mens, dier en leefmilieu en dat daarom een intersectorale en multidisciplinaire aanpak nodig is.
Vanuit FOD Volksgezondheid werd een ambitieus nationaal actieplan tegen antimicrobiële resistentie (NAP-AMR) voor de jaren 2020-2024 opgesteld volgens de One World One Health - benadering. Dit Belgisch nationaal actieplan steunt op drie pijlers: de gezondheid van mens, dier en leefmilieu, en stelt concrete acties voor om op globale en gecoördineerde wijze tegen AMR te strijden.
De Belgische Commissie voor de Coördinatie van het Antibioticabeleid (BAPCOC) werkt sinds haar oprichting in 1999 aan de bestrijding van antimicrobiële resistentie. Hiervoor krijgt BAPCOC de steun van haar verschillende werkgroepen. Binnen het NAP-AMR is BAPCOC verantwoordelijk voor de coördinatie van de acties gericht op de humane pijler.
Voor acties in het NAP-AMR met betrekking tot de vermindering van het antibioticagebruik in de veesector verwijzen we u naar AMCRA.
Het directoraat-generaal Leefmilieu van de FOD Volksgezondheid coördineert de milieuacties van het actieplan.
Meer informatie over het NAP-AMR vindt u hier.
*****
HOST: Hospital Outbreak Support Teams
NAP-AMR: Belgisch nationaal actieplan "One Health" voor de bestrijding van antimicrobiële resistentie
Ambulante praktijk: BAPCOC-gids 2022, e-learnings en richtlijnen
Sensibilisatie: Nationale campagne 2023 voor artsen, tandartsen, dierenartsen en apothekers
Handhygiëne: de 10e campagne is van start gegaan met als thema: "Gebruik handschoenen rationeel, dit is essentieel!"
Ontdek al het materiaal en andere nuttige informatie op de website.
⇒ Campagne 2023-2024
Ontdek de talrijke initiatieven van BAPCOC in het viermaandelijks online magazine BeCare
Eind jaren negentig stond België in Europa in de top drie van de grootgebruikers van antibiotica. Er werd te veel en onnodig antibiotica gebruikt, wat een bedreiging vormt voor de volksgezondheid.
België reageerde door in 1999 de Belgische Commissie voor de Coördinatie van het Antibioticabeleid (BAPCOC) op te richten. BAPCOC is een federale instantie met een sterk wetenschappelijke basis die streeft naar het promoten van een verantwoord antibioticagebruik in België en het bestrijden van de toenemende antibioticaresistentie.
De verschillende werkgroepen van BAPCOC vervullen de volgende taken:
De multidisciplinaire commissie bestaat uit wetenschappers, (huis)artsen, microbiologen, ziekenhuishygiënisten, apothekers, dierenartsen en beleidsmensen. Voor de wetenschappelijke onderbouwing kan de Commissie een beroep doen op Sciensano.
Organogram van BAPCOC
Het support team bestaat uit medewerkers van FOD Volksgezondheid en staat in voor operationele en coördinerende ondersteuning.
BAPCOC Support team
Verantwoordelijkheid
Contact
Ivo Deckers
Coördinator
ivo.deckers@health.fgov.be
An Caluwaerts
Preventie en controle van infectie (IPC)
an.caluwaerts@health.fgov.be
Ann Versporten
Ziekenhuisgeneeskunde (AMS)
ann.versporten@health.fgov.be
Heidi Van Den Bossche
heidi.vandenbossche@health.fgov.be
Pascaline de Bie
Handhygiëne
Diagnostic stewardship
pascaline.debie@health.fgov.be
Florine Croquet
Ambulante praktijk (AMS)
florine.croquet@health.fgov.be
De Commissie bestaat uit verschillende werkgroepen, waaronder:
De werkgroep Ambulante praktijk fungeert als centraal punt voor het delen van expertise over het verantwoord gebruik van antimicrobiële middelen in de ambulante sector in België. De werkgroep ondersteunt de implementatie van het NAP-AMR, stelt concrete acties voor om AMR gecoördineerd aan te pakken en adviseert de bevoegde autoriteiten op federaal, regionaal en lokaal niveau. Daarbij wordt steeds gelet op een efficiënt gebruik van middelen.
De specifieke doelstellingen van de werkgroep Ambulante praktijk zijn:
Reglement van inwendige orde en samenstelling
Zie meer over sensibilisatie: Materiaal voor de ambulante praktijk
De werkgroep Ziekenhuisgeneeskunde ondersteunt de uitvoering van het NAP-AMR 2020-2024. Meer specifiek heeft zij tot doel deskundig advies en ondersteuning te bieden om het verstandig gebruik van antimicrobiële middelen in ziekenhuizen te bevorderen.
De specifieke doelstellingen van de werkgroep ziekenhuisgeneeskunde zijn:
Het Federaal Platform dient als centraal punt voor het delen van IPC-deskundigheid met als doel het faciliteren van de nationale aanpak van IPC-beleid en -planning in de gezondheidszorg, het versterken van de samenwerking met alle IPC-actoren, en het verbinden met andere nationale programma's. Dit alles gebeurt met het oog op de preventie en beheersing van zorginfecties.
Contacteer de Regionale platformen.
Website voor de infectiepreventie en -beheersing
De werkgroep houdt zich al 20 jaar bezig met nationale bewustmakingscampagnes voor correcte handhygiëne in ziekenhuizen. Handhygiëne speelt immers een cruciale rol in de preventie van ziekenhuisinfecties.
U vindt het beschikbare materiaal voor gezondheidszorgpersoneel op de handhygiëne-pagina en u wordt ook uitgenodigd om hun bewustmakingsactiviteiten voor patiënten te volgen op de website U bent in goede handen.
Links naar thematische pagina FOD
http://www.gebruikantibioticacorrect.be
http://www.ubentingoedehanden.be
https://praatoverantibiotica.be
EAAD
BAPCOC promoot de European Antibiotic Awareness Day en stelt campagnemateriaal ter promotie van correct antibioticagebruik ter beschikking aan alle Belgische acute ziekenhuizen en woonzorgcentra tijdens de European Antibiotic Awareness Day.
- Download het campagnemateriaal voor de ziekenhuizen - Download het campagnemateriaal voor de woonzorgcentra
Links naar thematische pagina niet-FOD
Word vandaag ook een Antibiotic Guardian en doe een belofte!
Lees de opinie van Prof. H. Goossens: "Shout about the European Union’s success"
AMCRA, het Kenniscentrum inzake antibioticagebruik en resistentie bij dieren heeft een sensibilisatiecampagne ontwikkeld om op te roepen tot meer bewustzijn rond de problematiek van antibioticaresistentie bij diergeneesmiddelenproducenten en gezelschapsdieren.
Klik hier om de TV-spots van deze campagne te bekijken.
http://www.nosoinfo.be/nosoinfos/
NOSO INFO publiceert artikels, reviews, commentaar en informatie met betrekking tot de ziekenhuishygiëne. De naam van het tijdschrift werd afgeleid van de term 'nosocomiaal', hetgeen 'afkomstig uit het ziekenhuis' betekent. Het tijdschrift heeft tot doel de verpleegkundigen, artsen, apothekers en andere ziekenhuiswerkers te informeren over ziekenhuishygiëne.
NOSO INFO is een gezamenlijke publicatie van de ABIHH, de BICS en BAPCOC, mogelijk gemaakt dankzij de steun van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu.
De nummers die dateren van 2006 en vroeger zijn terug te vinden op de website van de UCL. Hier vindt u de nummers tussen 2007 en 2014.
NOSO Info bestaat vanaf de zomer van 2014 enkel nog in een elektronische versie.
Literatuur
Coenen S, Costers M, De Corte S, De Sutter A, Goossens H. The first European Antibiotic Awareness Day after a decade of improving outpatient antibiotic use in Belgium. Acta Clin Belg 2008; 63: 296-300.
Coenen S, Costers M, De Corte S, De Sutter A, Goossens H. Feed Back sur les « campagnes antibiotiques » belges. La Revue de la Médecine Générale 2008;(257):286-9.
Goossens H, Coenen S, Costers M, De Corte S, De Sutter A, Gordts B, Laurier L, Struelens M. The Belgian Antibiotic Policy Coordination Committee (BAPCOC). Eurosurveillance 2008; 13 (46): 10-13.
De Sutter A, Coenen S. La journée européenne sur le thème des antibiotiques du 18 novembre 2008. Folia Pharmacotherapeutica 2008; 35: 96.
Informatie voor zorgverstrekkers
2016
GRACE INTRO
PPS
Op Europees niveau, organiseert ECDC om de 5 jaar een punt prevalentie studie (PPS) voor nosocomiale infectie en antibioticagebruik in acute ziekenhuizen. Meer informatie vindt u op de website van Sciensano.
Documenten van de PPS 2015 FAQ en de IT-manuel zijn beschikbaar door in te loggen via www.global-PPS.com
Verantwoordelijke menselijke pijler:
DG Gezondheidszorg
e-mailadres (generiek):
bapcoc@health.fgov.be
Het Convenant voor de vermindering van het gebruik van antibiotica werd ondertekend door Maggie De Block, Minister van Volksgezondheid, Willy Borsus, Minister van Landbouw en de verschillende partners die betrokken zijn bij het gebruik van antibiotica in de diergeneeskunde (landbouworganisaties, dierenartsenverenigingen, vereniging van de geneesmiddelenindustrie, vereniging van de veevoederfabrikanten, beheerders van lastenboeken, dierengezondheidsorganisaties, …).
Dit Convenant beoogt om, parallel met de doelstellingen van AMCRA, tussen 2011 en 2020 een reductie met 50% van het gebruik van antibiotica in het algemeen en met 75% voor wat de kritische antibiotica betreft te bekomen.
Deze overeenkomst maakt ook deel uit van de "One health"- benadering en biedt de betrokken partners ondersteuning in het behalen van deze doelstellingen.
Antibioticatherapiebeleidsgroepen (ABTBG)
Campagnes sensibilisatie
e-Bug:
Campagnes handhygiëne
Campagne 2018-2019
Campagne 2016-2017
Campagne 2014-2015
Campagne 2012-2013
Campagne 2010-2011
Campagne 2008-2009
Campagne 2006-2007
Campagne 2004-2005
Een werkgroep van infectiologen, microbiologen, huisartsen en epidemiologen heeft onder coördinatie van BAPCOC een richtlijn ontwikkeld op basis van de wetenschappelijke literatuur over de preventie, diagnose en behandeling van Lyme borreliose. Deze richtlijn werd gevalideerd door de Koninklijke Belgische Vereniging voor Reumatologie (KBVR), de Belgische Vereniging voor Infectiologie en Microbiologie (BVIKM), Domus Medica en het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV). Raadpleeg het standpunt van de werkgroep Lyme. Dit standpunt werd ook gepubliceerd in de nieuwsbrief van Domus Medica.
Ten gevolge van de recente opkomst van Carbapenemase-Producerende Enterobacteriën (CPE) heeft de FOD Volksgezondheid een aantal maatregelen genomen.
Aanbevelingen inzake handhygiëne tijdens de zorgverlening
The WHO guidelines on Hand hygiene
Beleidsnota Antibiotica 2003
Rapporten Technische Cel 2005
De Federale Overheidsdienst (FOD VVVL) Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu heeft onlangs een rapport afgerond voor de evaluatie van het "Nationaal strategisch plan ter bestrijding van MDRO" (MultiDrug Resistant Organisms, organismen die resistent zijn tegen meerdere antibiotica). Bedoeling van dat plan is om elke nieuwe verspreiding van MDRO te voorkomen en de incidentie van de besmettingen met MDRO te verminderen. De modaliteiten van dit akkoord zijn in een protocolakkoord vastgelegd dat op 21/11/2013 in het Belgisch Staatsblad werd gepubliceerd.
De FOD heeft de institutionele partners geraadpleegd over de bestrijding van de MDRO wat betreft de implementatie, de uitvoering, het belang, de daarmee gepaard gaande moeilijkheden, en de eventuele aanbevelingen voor de toekomst van de verschillende elementen die in dat protocolakkoord zijn bepaald, op basis van een vragenlijst. Die evaluatie past in het kader van de ontwikkeling van een nationaal actieplan One Health ter bestrijding van antimicrobiële resistentie dat uiterlijk in december 2019 moet zijn opgesteld, zonder zich tot deze oefening te beperken.
Evaluatieverslag MDRO
Gelieve er rekening mee te houden dat deze documenten een hulpmiddel zijn voor een verantwoord voorschrijven van antibiotica en dat de behandelende arts de verantwoordelijkheid blijft dragen over de voorgeschreven behandeling aan zijn patiënt.
Info: plaats de muis op een icoon om de naam van het orgaan of het systeem te zien.
Klik hier om toegang te krijgen tot een PDF-bestand met alle richtlijnen
Omzendbrief: Erkenningsnormen met betrekking tot ziekenhuishygiëne
Omzendbrief: Normen met betrekking tot de antibiotherapiebeleidsgroepen
Strip "Tante Biotica"
“Tante Biotica” is een speciale editie van Suske en Wiske. Leuk en leerrijk tegelijk!
Point prevalence survey of antimicrobial use and healthcare-associated infections in Belgian acute care hospitals: results of the Global-PPS and ECDC-PPS 2017. Antimicrobial Resistance and...
De Federale Overheidsdienst (FOD VVVL) Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu heeft onlangs een rapport afgerond voor de evaluatie van het « Nationaal strategisch plan ter...
Dit standpunt is gepubliceerd in de nieuwsbrief van Domus Medica.
Handhygiëne campagne 2004-2005
Campagne handhygiëne 2014-2015
informatie over e-bug voor het lager onderwijs
informatie over e-bug
Op dit ogenblik is geen enkel formulier beschikbaar.
Meer info & presentaties
EUCAST heeft onlangs nieuwe interpretatiecriteria voor antimicrobiële gevoeligheidstests ingevoerd, die hebben geleid tot de herziening van sommige breekpunten en de wijziging van bepaalde interpretatiecriteria. De NAC zal zich, in samenwerking met BAPCOC, Sciensano en de Belgische Vereniging voor Infectiologie en Klinische Microbiologie (BVIKM), ertoe verbinden de laboratoria te begeleiden en te ondersteunen om de omschakeling te vergemakkelijken.
Programma
Raadpleeg de richtlijnen
Registratie is gratis maar verplicht. Wij zullen u een week voordat het webinar plaatsvindt een link sturen om deel te nemen aan het webinar.
Op World Patient Safety Day op 17 september zal het Nationaal Actieplan One Health tegen antimicrobiële resistentie aan bod komen op een symposium georganiseerd door de Raad van Ziekenhuisdirecteurs vzw. U kan het symposium live volgen via deze link.
Meer informatie over het programma vindt u hier.
Presentatie Uitdagingen Antimicrobiële resistentie door Tom Auwers, Voorzitter FOD Volksgezondheid
Meer informatie: www.antimicrobieleresistentie.be
Presentaties
Voorbeelden van goede praktijken om antibioticaresistentie te verminderen
Humane geneeskunde sessie
Diergeneeskunde sessie
Presentaties:
Informatie over de voorgaande symposium kan steeds opgevraagd worden via bapcoc@gezondheid.belgie.be
Een betrokken directie maakt het verschil in de beheersing van zorginfecties! - 25 februari 2016
Programma Meer info op onze website www.handhygienedesmains.be
Workshop Global PPS - 20/01/2015: Presentaties
Workshop 'Chirurgische antibioticaprofylaxe' : Presentatie
Workshop PPS - 11/06/2012: Presentaties & programma. Finale rapport van ECDC, met resultaten over België (jaar 2011).
Schrijf je in voor de European Hand Hygiene Excellence Award!
Meer informatie op www.hhea.info
